ÇORUM İLİ
ÇORUM İLİ TANITIM
çorum
türkiye çorum
çorum türkiye
ÇORUM İSMİ MENŞEİ
Çorum Adının Kökeni Çorum adının kaynakları ile ilgili muhtelif rivayetler ve bilgiler vardır. Bizans (Doğu Roma) Kaynaklarına
Göre Anadolu’nun Türkleşmeye başladığı 1071 Malazgirt Meydan Savaşı'ndan çok önce Türk boyları yavaş yavaş Anadolu’ya sızmaya ve yerleşmeye başlamışlardır. Bu tarihte Bizans’a bağlı olan Çorum, Nikonya (Yankoniye) adını taşımaktaydı. Danişmendname’ ye Göre Melik Ahmet Danişmend çetin savaşlardan sonra Bizans’ın elinden
Çorum bölgesini alır.Halk müslüman olup bağlılık gösterir. Ancak bu tutumları, Melik Ahmed’ i ve ileri gelen komutanları bir ziyafette zehirlemek istemelerinden dolayı bir tuzaktır. Bu kötü niyetlerini ve şehrin bir depremle tamamen yıkılacağını Melik Ahmet bir gece rüyasında görür. Melik Ahmet bu rüyanın verdiği endişe ile uyanırken şehir sallanmaya başlar. Askerlerini ve arkadaşlarını derhal kaleden çıkarır.
Kaledeki Bizanslılar müslümanların çekilişinden memnun kalarak kaleyi tekrar kapatarak savaş hazırlığına başlarlar ve yeniden dinlerine dönerler. Fakat deprem yeniden şiddetlenerek kale ve şehir tamamen harabeye döner. Bizanslılara bu saldırılarından dolayı, suçlu anlamına gelen “Cürümlü” adı verilir, zamanla bu “Çorumlu” olur. Evliya Çelebi Seyahatnamesine Göre Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nin II.Cildi 407.sahifesinde bölgenin havasının astım hastalarına iyi gelmesi nedeniyle, Selçuklu Sultanı Kılıç Arslan hasta oğlu Yakup Mirza’ yı ve yüzlerce çorluyu (bakımsız, zayıf, hastaları) buraya göndermiş ve bunlar sağlıklarına kavuşmuşlardır.
Bundan dolayı şehre Çorum denilmiştir. Çorum’un çevresinin dağlarla çevrili oldukça geniş bir ova olmasından dolayı (Çevrim) denildiği, halk ağzında Çorum’a dönüştüğü söylenmektedir. Çorum (önceleri bazen Çorumlu) Türklerin bölgeye gelmesiyle bu adı almıştır. Çorum veya Çorumlu adının Oğuz boylarından Alayunt’lu boyunun bir oymağına ait olduğu belirtilmektedir. ÇORUM İLİ TARİH Çorum bölgesinde Paleolitik ve Mezolitik olarak adlandırılan Yontma Taş devri ile Orta Taş devirlerine ait (yaklaşık MÖ 2000000-9000) henüz hiçbir kalıntıya rastlanmamıştır. İnsanların göçebe olarak yaşadıkları, avcılık ve toplayıcılıkla geçindikleri bu döneme ait Türkiye’nin başka bölgelerinden kalıntılar olması nedeniyle, bölgemizde de
bazı insan topluluklarının yaşamış oldukları kuvvetle olasıdır. Bunu izleyen Neolitik Çağ olarak adlandırılan dönemde de (yaklaşık MÖ 9000-6000) Çorum bölgesinde yerleşim izleriyle karşılaşılmamaktadır. Bu dönem tarım ve hayvancılığın geliştiği ve insanların göçebelikten yerleşik yaşam tarzına geçtikleri çağ olarak tanımlanır. Bu döneme ait Anadolu’da en iyi tanınan yer Konya Bölgesindeki Çatalhöyük‘tür. Çorum İli sınırlarındaki , şimdiye dek saptanmış en eski yerleşime ait kalıntılar Kalkolitik Çağ olarak adlandırılan döneme aittir. (Yaklaşık MÖ 6000-3000) Boğazköy’de Büyükkaya üzerindeki Kalkolitik yerleşim MÖ 6.bine tarihlenir. Bölgenin diğer Kalkolitik Çağ yerleşimleri biraz daha geç döneme aittir. Boğazköy yakınlarındaki
Yarıkkaya, Büyük Güllücek, Alacahöyük, Kuşsaray gibi yerleşmeler ekonomileri tarım ve hayvancılığa dayalı, yanlızca birkaç konuttan oluşan küçük köylerden oluşmaktaydı. Eski Tunç Çağı’nda (yaklaşık MÖ 3000-2000/1900) bölgede Hattiler oturuyordu. Bu dönemde Çorum, Anadolu’nun kültür gelişimi merkezlerinden biri oldu. Bu merkezi rolü almasındaki nedenlerden biri bölgenin maden zenginliğinin olmasıdır. Eskiyapar, Büyük Güllücek ve Alacahöyük gibi çeşitli yerlerde büyük höyük yerleşmeleriyle karşılaşılmaktadır. Çorum’da bu döneme ait, aralarında altın, gümüş ve tunç eserlerin de bulunduğu önemli buluntular, Alacahöyük’te yerel yönetici ve ailesine ait olabilecek zengin mezarlarda ele geçmiştir. Daha sonraki Hitit döneminde başkent olacak
Boğazköy / Hattuşa’da, bu dönemde Hattuş adlı bir yerleşim vardı. Takip eden Asur Ticaret Kolonileri Çağı’nda (yaklaşık MÖ 1900-1700) burada Asurlu tüccarların bir kolonisi kurulmuş ve böylece zengin bir ticaret merkezi gelişmiştir. MÖ 18. ve 17. yüzyıllar, yereli Hatti beyleri ile Anadolu’ya dışardan gelmiş Hitit grupları arasında güç mücadelesine sahne olmuş ve sonuç olarak MÖ 1650/1600 de Hattuşa yeni kurulmuş Hitit devletinin başkenti olmuştur. Eski Hitit Krallığı olarak adlandırılan ilk döneme (MÖ 1650-1400 civarında) ait yerleşime şimdilik Alacahöyük, Ferzant ve Sungurlu yakınlarındaki Yörüklü’de rastlanmaktadır. MÖ 1400-1200 arasındaki Büyük Hitit İmparatorluğu döneminde Alacahöyük’te bir kültür merkezi oluşmuş ve
Şapinuva/Ortaköy’de önemli bir eyalet merkezi gelişmiştir. Hitit “Büyük Kralları”, Batı Anadolu sahillerinden Suriye içlerine kadar yayılan hakimiyetleri altındaki bölgeyi, idari ve dini başkent olan Hattuşa’dan yönetiyorlardı. MÖ 13. yüzyıl sonuna doğru, taht kavgaları, Mezopotamya’ya olan ticari yollarının kaybedilmesi ve belki de iklimsel değişiklerden doğan kıtlık ve benzeri nedenler, Hitit İmparatorluğu’nun sonunu getirir. MÖ 1200/1180 civarında İmparatorluk tamamen çöker. Takip eden Erken Demir Çağı (MÖ 1200- 900), bilgi azlığı nedeniyle Karanlık Çağ olarak adlandırılır. Boğazköy’de bu döneme ait bir yerleşim kazılarla saptanmıştır. Ayrıca Eskiyapar ve Alacahöyük kazılarındaki buluntular bu döneme ait yerleşmelere işaret etmektedir. Bir sonraki, Frig Çağı olarak ta adlandırılan döneme ait
(MÖ 900-500) elimizde daha fazla bilgi vardır. Boğazköy, Eskiyapar, Pazarlı ve Alacahöyük yöresel merkezler olarak gelişmişlerdir. Bunu takip eden yüzyıllara ait Çorum bölgesinden çok sayıda eser vardır. Bölge, Hellenistik/Galat döneminde(M.Ö. 300-25) Kelt kökenli Trokmi boyunun hakimiyet bölgesine dahil olur. Roma döneminde de bölge kısmen Kapadokya eyaletine dahil edilir. Amasya’ya uzanan önemli antik yol buradan geçmektedir. Bizans döneminde ise bölge yoğun yerleşime sahne olur. 1071’de kazanılan Malazgirt savaşıyla Orta Anadolu Selçuklu hakimiyetine girer.
ÇORUM İLİ COĞRAFYA
Çorum ili; Orta Karadeniz Bölümünün iç kısmında yer almaktadır. Doğuda Amasya, güneyde Yozgat, batıda Çankırı, kuzeyde Sinop, kuzeydoğuda Samsun, güneybatıda Kırıkkale ile çevrilidir.Yüzölçümü 12.820 km² dir. Enlem ve boylam değerlerine göre ise; 34 derece 04 dk. 28 sn. doğu boylamları ile 39 derece 54 dk.20 sn. kuzey enlemleri arasında yer almaktadır. Deniz seviyesinden ortalama yüksekliği (rakımı) 801 m.dir.
ÇORUM İLİ İKLİM
İKLİM Çorum İli, Karadeniz ikliminden İç Anadolu iklimine geçiş bölgesinde bulunmaktadır. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlıdır. İlin kuzey bölgesinde yer alan Kargı, Osmancık, İskilip, Laçin, Dodurga, Oğuzlar ve Bayat İlçeleri İç Karadeniz geçiş ikliminin etkisinde kalan ilçelerdir. Çorum Merkez İlçe, Sungurlu, Alaca, Boğazkale,
Ortaköy, Mecitözü ve Uğurludağ İlçeleri İç Anadolu step iklimi özelliklerini gösterir. 1929 yılından bu yana yapılan meteorolojik ölçümler sonucunda yıllık ortalama yağış miktarı İl Merkezinde 423,0 mm., Alaca’ da 376,0 mm., Bayat’ ta 445,2 mm., Boğazkale’ de 490,3 mm., Dodurga’ da 373,2 mm.,
İskilip’ te 484,8 mm., Kargı’ da 360,3 mm., Laçin’ de 530,2 mm., Mecitözü’ nde 422,7 mm., Ortaköy’ de 409,5 mm., Osmancık’ ta 368,1 mm., Sungurlu’ da 438,1 mm., Uğurludağ’ da 450 mm. olarak tesbit edilmiştir. İl Merkezi’ nin yıllık ortalama sıcaklığı 10,7º dir. En yüksek sıcaklık 2000 yılının Temmuz ayında 42,7 Cº, en düşük sıcaklık 1985 yılının Şubat ayında -27,2 Cº olarak ölçülmüştür. Temmuz ve Ağustos ayları en sıcak aylardır. İl genelinde yaz mevsiminde öğleden sonra başlayarak gece saat 22’ ye kadar esen poyraz etkilidir. Bazen ters yel de denen sıcak ve kavurucu bu rüzgâr tarım alanları için zararlıdır. Kışın kuzeyden yıldız rüzgârı, İlkbaharda güneybatıdan lodos rüzgarı eser. Bu rüzgarlar bol yağış ve kimi zaman da dolu yağmasına neden olur. Sonbaharda genellikle sakin bir hava gözlenir. Halk arasında bu aylara sağır aylar adı verilmiştir
. ÇORUM İLİ NÜFUS VE YÜZÖLÇÜMÜ
Yüzölçümü – Nüfus - İdari Yapı İlçe sayısı : 13 Belediye Sayısı : 38 Köy sayısı : 727 İl Geneli Nüfusu : 534.578 (Türkiye’ nin 39. İli’dir) İl Merkezi Nüfusu : 225.927 Yüzölçümü : 12.796 km² (Türkiye’ nin 20. Büyük ili’ dir) Nüfus yoğunluğu : 42 kişi/km² Nüfus artış hızı : ‰ –1,55 (Çorum) - ‰ 13,5 (Türkiye) Kentsel-Kırsal Nüfus Oranları : % 67,6 - % 32,4 (Çorum) % 76,8 - % 23,2 (Türkiye) İl Nüfusu 2010 yılına göre %0 1,55 lik bir azalma gösterse de bir önceki yıl yaklaşık %0 11 olan nüfus azalma oranında önemli bir yavaşlama gözlemlenmiştir. Bu bağlamda orta ve uzun vadede İl nüfusunda artış olacağı değerlendirilmektedir.
ÇORUM İLİ İLÇELERİ
ÇORUM İLİ TANITIM
çorum
türkiye çorum
çorum türkiye
ÇORUM İSMİ MENŞEİ
Çorum Adının Kökeni Çorum adının kaynakları ile ilgili muhtelif rivayetler ve bilgiler vardır. Bizans (Doğu Roma) Kaynaklarına
Göre Anadolu’nun Türkleşmeye başladığı 1071 Malazgirt Meydan Savaşı'ndan çok önce Türk boyları yavaş yavaş Anadolu’ya sızmaya ve yerleşmeye başlamışlardır. Bu tarihte Bizans’a bağlı olan Çorum, Nikonya (Yankoniye) adını taşımaktaydı. Danişmendname’ ye Göre Melik Ahmet Danişmend çetin savaşlardan sonra Bizans’ın elinden
Çorum bölgesini alır.Halk müslüman olup bağlılık gösterir. Ancak bu tutumları, Melik Ahmed’ i ve ileri gelen komutanları bir ziyafette zehirlemek istemelerinden dolayı bir tuzaktır. Bu kötü niyetlerini ve şehrin bir depremle tamamen yıkılacağını Melik Ahmet bir gece rüyasında görür. Melik Ahmet bu rüyanın verdiği endişe ile uyanırken şehir sallanmaya başlar. Askerlerini ve arkadaşlarını derhal kaleden çıkarır.
Kaledeki Bizanslılar müslümanların çekilişinden memnun kalarak kaleyi tekrar kapatarak savaş hazırlığına başlarlar ve yeniden dinlerine dönerler. Fakat deprem yeniden şiddetlenerek kale ve şehir tamamen harabeye döner. Bizanslılara bu saldırılarından dolayı, suçlu anlamına gelen “Cürümlü” adı verilir, zamanla bu “Çorumlu” olur. Evliya Çelebi Seyahatnamesine Göre Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nin II.Cildi 407.sahifesinde bölgenin havasının astım hastalarına iyi gelmesi nedeniyle, Selçuklu Sultanı Kılıç Arslan hasta oğlu Yakup Mirza’ yı ve yüzlerce çorluyu (bakımsız, zayıf, hastaları) buraya göndermiş ve bunlar sağlıklarına kavuşmuşlardır.
Bundan dolayı şehre Çorum denilmiştir. Çorum’un çevresinin dağlarla çevrili oldukça geniş bir ova olmasından dolayı (Çevrim) denildiği, halk ağzında Çorum’a dönüştüğü söylenmektedir. Çorum (önceleri bazen Çorumlu) Türklerin bölgeye gelmesiyle bu adı almıştır. Çorum veya Çorumlu adının Oğuz boylarından Alayunt’lu boyunun bir oymağına ait olduğu belirtilmektedir. ÇORUM İLİ TARİH Çorum bölgesinde Paleolitik ve Mezolitik olarak adlandırılan Yontma Taş devri ile Orta Taş devirlerine ait (yaklaşık MÖ 2000000-9000) henüz hiçbir kalıntıya rastlanmamıştır. İnsanların göçebe olarak yaşadıkları, avcılık ve toplayıcılıkla geçindikleri bu döneme ait Türkiye’nin başka bölgelerinden kalıntılar olması nedeniyle, bölgemizde de
bazı insan topluluklarının yaşamış oldukları kuvvetle olasıdır. Bunu izleyen Neolitik Çağ olarak adlandırılan dönemde de (yaklaşık MÖ 9000-6000) Çorum bölgesinde yerleşim izleriyle karşılaşılmamaktadır. Bu dönem tarım ve hayvancılığın geliştiği ve insanların göçebelikten yerleşik yaşam tarzına geçtikleri çağ olarak tanımlanır. Bu döneme ait Anadolu’da en iyi tanınan yer Konya Bölgesindeki Çatalhöyük‘tür. Çorum İli sınırlarındaki , şimdiye dek saptanmış en eski yerleşime ait kalıntılar Kalkolitik Çağ olarak adlandırılan döneme aittir. (Yaklaşık MÖ 6000-3000) Boğazköy’de Büyükkaya üzerindeki Kalkolitik yerleşim MÖ 6.bine tarihlenir. Bölgenin diğer Kalkolitik Çağ yerleşimleri biraz daha geç döneme aittir. Boğazköy yakınlarındaki
Yarıkkaya, Büyük Güllücek, Alacahöyük, Kuşsaray gibi yerleşmeler ekonomileri tarım ve hayvancılığa dayalı, yanlızca birkaç konuttan oluşan küçük köylerden oluşmaktaydı. Eski Tunç Çağı’nda (yaklaşık MÖ 3000-2000/1900) bölgede Hattiler oturuyordu. Bu dönemde Çorum, Anadolu’nun kültür gelişimi merkezlerinden biri oldu. Bu merkezi rolü almasındaki nedenlerden biri bölgenin maden zenginliğinin olmasıdır. Eskiyapar, Büyük Güllücek ve Alacahöyük gibi çeşitli yerlerde büyük höyük yerleşmeleriyle karşılaşılmaktadır. Çorum’da bu döneme ait, aralarında altın, gümüş ve tunç eserlerin de bulunduğu önemli buluntular, Alacahöyük’te yerel yönetici ve ailesine ait olabilecek zengin mezarlarda ele geçmiştir. Daha sonraki Hitit döneminde başkent olacak
Boğazköy / Hattuşa’da, bu dönemde Hattuş adlı bir yerleşim vardı. Takip eden Asur Ticaret Kolonileri Çağı’nda (yaklaşık MÖ 1900-1700) burada Asurlu tüccarların bir kolonisi kurulmuş ve böylece zengin bir ticaret merkezi gelişmiştir. MÖ 18. ve 17. yüzyıllar, yereli Hatti beyleri ile Anadolu’ya dışardan gelmiş Hitit grupları arasında güç mücadelesine sahne olmuş ve sonuç olarak MÖ 1650/1600 de Hattuşa yeni kurulmuş Hitit devletinin başkenti olmuştur. Eski Hitit Krallığı olarak adlandırılan ilk döneme (MÖ 1650-1400 civarında) ait yerleşime şimdilik Alacahöyük, Ferzant ve Sungurlu yakınlarındaki Yörüklü’de rastlanmaktadır. MÖ 1400-1200 arasındaki Büyük Hitit İmparatorluğu döneminde Alacahöyük’te bir kültür merkezi oluşmuş ve
Şapinuva/Ortaköy’de önemli bir eyalet merkezi gelişmiştir. Hitit “Büyük Kralları”, Batı Anadolu sahillerinden Suriye içlerine kadar yayılan hakimiyetleri altındaki bölgeyi, idari ve dini başkent olan Hattuşa’dan yönetiyorlardı. MÖ 13. yüzyıl sonuna doğru, taht kavgaları, Mezopotamya’ya olan ticari yollarının kaybedilmesi ve belki de iklimsel değişiklerden doğan kıtlık ve benzeri nedenler, Hitit İmparatorluğu’nun sonunu getirir. MÖ 1200/1180 civarında İmparatorluk tamamen çöker. Takip eden Erken Demir Çağı (MÖ 1200- 900), bilgi azlığı nedeniyle Karanlık Çağ olarak adlandırılır. Boğazköy’de bu döneme ait bir yerleşim kazılarla saptanmıştır. Ayrıca Eskiyapar ve Alacahöyük kazılarındaki buluntular bu döneme ait yerleşmelere işaret etmektedir. Bir sonraki, Frig Çağı olarak ta adlandırılan döneme ait
(MÖ 900-500) elimizde daha fazla bilgi vardır. Boğazköy, Eskiyapar, Pazarlı ve Alacahöyük yöresel merkezler olarak gelişmişlerdir. Bunu takip eden yüzyıllara ait Çorum bölgesinden çok sayıda eser vardır. Bölge, Hellenistik/Galat döneminde(M.Ö. 300-25) Kelt kökenli Trokmi boyunun hakimiyet bölgesine dahil olur. Roma döneminde de bölge kısmen Kapadokya eyaletine dahil edilir. Amasya’ya uzanan önemli antik yol buradan geçmektedir. Bizans döneminde ise bölge yoğun yerleşime sahne olur. 1071’de kazanılan Malazgirt savaşıyla Orta Anadolu Selçuklu hakimiyetine girer.
ÇORUM İLİ COĞRAFYA
Çorum ili; Orta Karadeniz Bölümünün iç kısmında yer almaktadır. Doğuda Amasya, güneyde Yozgat, batıda Çankırı, kuzeyde Sinop, kuzeydoğuda Samsun, güneybatıda Kırıkkale ile çevrilidir.Yüzölçümü 12.820 km² dir. Enlem ve boylam değerlerine göre ise; 34 derece 04 dk. 28 sn. doğu boylamları ile 39 derece 54 dk.20 sn. kuzey enlemleri arasında yer almaktadır. Deniz seviyesinden ortalama yüksekliği (rakımı) 801 m.dir.
ÇORUM İLİ İKLİM
İKLİM Çorum İli, Karadeniz ikliminden İç Anadolu iklimine geçiş bölgesinde bulunmaktadır. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlıdır. İlin kuzey bölgesinde yer alan Kargı, Osmancık, İskilip, Laçin, Dodurga, Oğuzlar ve Bayat İlçeleri İç Karadeniz geçiş ikliminin etkisinde kalan ilçelerdir. Çorum Merkez İlçe, Sungurlu, Alaca, Boğazkale,
Ortaköy, Mecitözü ve Uğurludağ İlçeleri İç Anadolu step iklimi özelliklerini gösterir. 1929 yılından bu yana yapılan meteorolojik ölçümler sonucunda yıllık ortalama yağış miktarı İl Merkezinde 423,0 mm., Alaca’ da 376,0 mm., Bayat’ ta 445,2 mm., Boğazkale’ de 490,3 mm., Dodurga’ da 373,2 mm.,
İskilip’ te 484,8 mm., Kargı’ da 360,3 mm., Laçin’ de 530,2 mm., Mecitözü’ nde 422,7 mm., Ortaköy’ de 409,5 mm., Osmancık’ ta 368,1 mm., Sungurlu’ da 438,1 mm., Uğurludağ’ da 450 mm. olarak tesbit edilmiştir. İl Merkezi’ nin yıllık ortalama sıcaklığı 10,7º dir. En yüksek sıcaklık 2000 yılının Temmuz ayında 42,7 Cº, en düşük sıcaklık 1985 yılının Şubat ayında -27,2 Cº olarak ölçülmüştür. Temmuz ve Ağustos ayları en sıcak aylardır. İl genelinde yaz mevsiminde öğleden sonra başlayarak gece saat 22’ ye kadar esen poyraz etkilidir. Bazen ters yel de denen sıcak ve kavurucu bu rüzgâr tarım alanları için zararlıdır. Kışın kuzeyden yıldız rüzgârı, İlkbaharda güneybatıdan lodos rüzgarı eser. Bu rüzgarlar bol yağış ve kimi zaman da dolu yağmasına neden olur. Sonbaharda genellikle sakin bir hava gözlenir. Halk arasında bu aylara sağır aylar adı verilmiştir
. ÇORUM İLİ NÜFUS VE YÜZÖLÇÜMÜ
Yüzölçümü – Nüfus - İdari Yapı İlçe sayısı : 13 Belediye Sayısı : 38 Köy sayısı : 727 İl Geneli Nüfusu : 534.578 (Türkiye’ nin 39. İli’dir) İl Merkezi Nüfusu : 225.927 Yüzölçümü : 12.796 km² (Türkiye’ nin 20. Büyük ili’ dir) Nüfus yoğunluğu : 42 kişi/km² Nüfus artış hızı : ‰ –1,55 (Çorum) - ‰ 13,5 (Türkiye) Kentsel-Kırsal Nüfus Oranları : % 67,6 - % 32,4 (Çorum) % 76,8 - % 23,2 (Türkiye) İl Nüfusu 2010 yılına göre %0 1,55 lik bir azalma gösterse de bir önceki yıl yaklaşık %0 11 olan nüfus azalma oranında önemli bir yavaşlama gözlemlenmiştir. Bu bağlamda orta ve uzun vadede İl nüfusunda artış olacağı değerlendirilmektedir.
ÇORUM İLİ İLÇELERİ