ÇORUM İLİ BAYAT İLÇESİ
BAYAT İLÇE TANITIM
bayat
çorum bayat
bayat çorum
BAYAT İLÇE TARİH
- A- TARİHÇESİ: a) İlçemiz Bayat adını nereden almaktadır? Sözlük anlamı nedir? Kelime yapısı hangi kök ve ekten oluşmaktadır.
İlçemiz Bayat Oğuzların 24 boyundan birisi olan Oğuz-Han’ın büyük oğlu Gün Han’ın Kayı’dan sonra ikinci oğlu olan Bayat’tan almaktadır.
Bayat: Hüdavent ve Tanrı anlamına gelir. Türkiye,Azerbaycan ve Türkistan Türklerinin ataları olan Oğuz yada Türklerin ilini meydana getiren 24 boydan biri olup, kendilerini Türkmenlerin en soylusu sayarlar.
Bayat Boyu: Devleti ve Milleti Bol anlamına gelir. Bayat boyu Anadolu da Azerbaycan ve Türkmenistan’ da yayılmıştır. Ananeleri gereği yerleştikleri birimlere diğer Oğuz boyları gibi kendi boylarının (Bayat Boyu) ismini vermişlerdir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde tutulan resmi defterlerde Kuzey ve Orta Anadolu’da 42 yerleşim biriminin Bayat adını taşıdığı tespit edilmiştir. İlçemize bağlı Beydili köyü ve yakın çevremizdeki Dodurga, Salur, Kınık Büğdüz ve benzeri yerleşim birimlerinin adlarının da bu boyların yani 24 Oğuz Boyunun adlarını taşıdığı belirtilmektedir.
Divan-ı Lugat-ıt Türk’de
Bayat’ın Bay-at kök eklerinden oluştuğu; Bay:Zengin, At:Unvan,Lakap anlamına geldiği belirtilmektedir. Yakut dili sözcüğünde Bayat’ın aynı ek ve kökten yapıldığı üzerinde durularak; Bay; Zengin ve Servet sahibi olan At; Unvan Lakap anlamına geldiği ve Bayat’ın Bay-at’tan oluştuğu belirtilmektedir.
b) Kuruluşu : Bayat’ın kuruluş tarihini belirleyen yazılı bir belgeye şu ana kadar rastlanamamıştır. Ancak çevrede bilgisi ve manevi kişiliği ile halkın sevgi ve saygısını kazanmış; Hacı Bektaşı Veli’nin yanında yetiştikten sonra Bayat halkını aydınlatmakla görevlendirilen Hasan ÇELEBİ’nin İlçemiz Dere Mahalledeki mezar taşında ölüm tarihinin Hicri :900 Miladi :1494 yılı olduğu tespit edilmiştir.
Fundalıklarla kaplı olduğu belirtilen İlçemiz Dere Mahalleye Kara Osman oğullarından Bahaddin adında bir oba reisinin ve İlçemiz Tepe Bayat Mahallesine ise Ezgendi oğullarından İran-Horasanlı Kara-Bayatların Anadolu’ya göçü sırasında Hasan Ağanın reisi olduğu küçük bir oymağın ilk yerleşen olduğu Hasan ÇELEBİ’nin de Kara Osman oğullarından olduğu söylenegelmektedir.
1071 Malazgirt Zaferi ile Anadolunun Türkler tarafından fethi ile iskan edilişi
14.Yüzyılda Moğolların Maveraünnehir ve İran’ı fethetmeleri üzerine burada yaşanan Türk Bayat Boylarının Anadolu ve Suriye’ye göçleri ve Hasan ÇELEBİ’nin ölüm tarihinden hareketle Bayat’ın 1071-1450 yılları arasında kurulmuş olabileceği sonucuna varabiliriz.
c) Bayat’ın Bucak ve İlçe Oluşu : Birinci Dünya Savaşı sonrası, o yıllarda Çorum Sancağına bugün ise Çankırı’ya bağlı Alagöz’e nahiye (bucak) teşkilatını kurmakla görevlendirilen bir heyet Alagöz’e geçerken Bayat eşrafınca misafir edilirler. Bucak Teşkilatının Bayat’a kurulmasını ısrarla isterler ise de görevliler Alagöz’e giderler. Ancak bir süre sonra bizce bilinmeyen sebeplerden ve belki de Bayat eşrafının sıcak ilgisi ve ısrarlarına karşılık nahiye teşkilatı Alagöz’den Bayat’a taşınır. Cumhuriyet döneminde 40 yıl kadar Çorum’un İskilip İlçesi Alagöz Nahiyesi olarak anılan Bayat 01 NİSAN 1958 tarihinde İlçe Merkezi oldu.
BAYAT İLÇE COĞRAFYA
B- COGRAFİ DURUMU: a) Coğrafi Konumu ve Yer Yapısı : Bayat İlçesi 41 derece Kuzey Paralellerinin Güneyinde, 34 derece Doğu Meridyeninin Doğusunda; Orta Karadeniz Bölgesi ile İç Anadolu Bölgesinin kesim noktasında, Köroğlu Dağlarının doğuya uzantısı ile İç Anadolu’nun Orta Kızılırmak bölümünde yer alır. Bayat ilçesine Doğuda İskilip ve Uğurludağ, Güneyde Sungurlu Batıda Çankırı Merkez İlçe ve Yapraklı, Kuzeyde Kastamonu Tosya İlçesi komşudur. Yüzölçümü 827 Km2’dir. İlçe Merkezinde rakım 625 m’dir. İlçenin Kuzeyinde rakım 1400 m Karatepe, Öbek Tepesinde 2013 m yi bulur. İlçe Merkezinin Güney Batısında yer alan Asma Tepesinde yükseklik 1270 m olup Güneye doğru gittikçe rakım 500 m ye kadar düşer. Bu nedenle Bayat Kuzeyi dağlık güneyi küme halinde tepelerin ve kısmen ovaların yer aldığı kırık,dalgalı,engebeli bir arazi yapısına sahiptir. İlçemizde en önemli akarsu Karatepe ve Öbek Tepesinden çıkan kar sularıyla beslenen (Kunduzlu,Yoncalı,Körkendi çaylarının birleşmesi ile oluşan) kuzeyden güneye doğru 45 km lik bir vadi oluşturan ve Kızılırmak’a dökülen Bayat Çayıdır. İlkbahar ve sonbahar yağışları ile zaman zaman sel taşkınlıklarına yol açan Bayat Çayı yaz aylarında adeta kuru bir görünüm alır. b) Orman Durumu
:
Ormanlık Alan :17295 Ha. Normal Baltalık : 1199 Ha.
Normal Koru : 1207 Ha. Bozuk Baltalık : 5762 Ha.
Bozuk Koru : 3278 Ha. Ormansız Alan : 54732 Ha.
Çok Bozuk Koru : 5848 Ha.
Ormanlarımızda bulunan karaçam, sarıçam, göknar ağaçlarından kereste ve yakacak, meşe ağacından ise yakacak odun üretilmektedir. Ormanlarımızdan 2007 yılı içerisinde 833 m3 ve 518 ster yakacak odun elde edilmiştir. 2007 yılında gerçekleşen silvi kültür rehabilitasyonu 210 ha, koruya tahvil 54,5 ha’dır.
c) İklim ve Bitki Örtüsü :
İlçemizde karasal iklim hüküm sürmektedir. Bu nedenle yazlar sıcak ve kurak kışlar soğuk ve kar yağışlı geçer.Yağışlar düzenli değildir. En çok yağışlar ilkbahar mevsiminde kısmen de olsa sonbaharda görülür. İlçenin dağlık kesimi genelde çam ve meşe ormanları ile kaplıdır. Buna rağmen çıplak alanlara da rastlanmaktadır. Ovalık kesiminde ise bozkırlar yer alır.
BAYAT İLÇE NÜFUS
C-NÜFUS DURUMU : 2007 Yılı Genel Nüfus Sayımına Göre: İlçe Nüfusu : 9.461 Köy Nüfusu : 17,571 GENEL TOPLAM : 27.032 İlçe nüfusunun % 35’i İlçe Merkezinde % 65’i köylerde yaşamaktadır. Nüfusun tamamının ana dili Türkçe’dir. Ancak 5 köyde (Beydili, Y.Emirhahil, A.Emirhalil, Ayvalıca, Çamlıgüney) kısmen de olsa Kürtçe konuşulmaktadır.İlçe halkının tamamı İslam dinine bağlıdır. Nüfusun % 98,8 i okur yazardır. Okuma-yazma bilmeyen % 1,2 lik kısım ise 50 yaş üstü yaşlılardan oluşmaktadır.
BAYAT İLÇE İDARE
D-İDARİ DURUM : Bayat İlçesi 38 köy, 2 belde ve İlçe Merkezinden oluşmaktadır. İlçe Merkezi 5 mahalleden, Eskialibey Beldesi 4 ve Kunduzlu Beldesi de 4 mahalleden oluşmaktadır. Köylerin 19’u dağlık kesimde 18’i ovalık kesimde kurulmuştur. Köylere ait 42 mezra bulunmaktadır. Köyler arasında sınır ihtilafı yoktur. İlçe Merkezi ile İl Merkezi arasında ulaşım konusunda önemli bir sorun yoktur. Köylere ulaşımda kış mevsiminde yağışlardan dolayı sıkıntı çekilmektedir. Diğer mevsimlerde normal olarak devamlı ulaşım sağlanmaktadır. Devlet-vatandaş ilişkileri iyi olup, vatandaş kendi işini kendisi takip etmektedir Vatandaş Kanunlara, Devlet Memurlarına ve Devletin verdiği hizmete karşı son derece saygılıdır.
BAYAT İLÇE SOSYAL YAPI
E-SOSYAL DURUM : Tipik bir Anadolu ilçesi olan Bayat’ta konutların % 60’ı ahşap, tuğla karışımı, geri kalanları betonarme yapıdır. Halkın % 90’ı kendi evlerinde oturmaktadır. Sosyal yaşam seviyesi oldukça düşüktür. Sinema vb. eğlence yerleri yoktur. En çok uğranılan ve zaman geçirilen yerler parklar, kahvehane ve internet cafelerdir. İlçe Merkezinde en önemli iş gücü grubunu küçük esnaf ve sanatkarlar oluşturmaktadır. Köylerimizin iş ve çalışma hayatında, ova köylerinde tarım işleri, dağ köylerinde inşaat işçiliği hakimdir. Halk arasında akrabalık bağ ve ilişkileri güçlü olup, akraba evliliklerine sıkça rastlanmaktadır.
BAYAT İLÇE EĞİTİM VE KÜLTÜR
F-EĞİTİM VE KÜLTÜR DURUMU : İlçe genelinde 8 yıllık 11, 5 yıllık 40 olmak üzere toplam 51 ilköğretim okulu vardır. Merkezde 1 adet lise, 1 adet Ç.P.L. bulunmaktadır. Söz konusu okulların 42’si şehir merkezinde 115’i köylerde toplam 157 dersliği vardır. Biri merkezde olmak üzere 72 lojmanı vardır.
BAYAT İLÇE EKONOMİ
G-EKONOMİK DURUM : İlçenin ekonomik yapısı, arazinin yapısına göre şekillenmiştir.Dağlık kesimde yer alan köylerde halk geçimini inşaat işçiliği ve ustalığı yaparak yılın 6-8 ayını büyük şehirlerde çalışmak suretiyle sağlamaktadır. Ayrıca bu köylerimizde hayvancılık ve az da olsa tarla tarımı yapılmaktadır. İlçemizde toplam 47.874 Ha.tarım arazisi, 17,536 ha. çayır mera, 17.295 ha. orman olmak üzere toplam 82.705 ha. arazisi mevcuttur. Tarla arazisinin dağılımı ise; 30.220 Ha. hububat, 11.835 Baklagil (fiğ dahil), 516 Ha. endüstri bitkisi, 733 Ha. yem bitkileri, 3.259 Ha nadas, 500 ha. bağ, 566 ha. Bahçe ve 245 ha. meyvedir. Hayvan varlığı 10.220 adet büyükbaş,
6.400 küçükbaş, 22.500 kanatlı, 2.360 adet tek tırnaklı, 550 adet kovan sayısı mevcuttur. İlçemizde tarıma dayalı l adet un fabrikası ve l adet yem fabrikası mevcuttur. İlçemizin sulanabilir arazi miktarı 10.900 Ha, sulanan arazi miktarı 3.850 Ha. dır.
İlçemizde faaliyet gösteren 1 adet ruhsatlı kum-çakıl ve taş ocağı bulunmaktadır.
İlçede doğal kaynak olarak kömür madeni bulunmakta ve özel işletmeler eliyle üretim sürdürülmektedir.
Küçük Sanayi Sitesinde 50 dükkan projeli olarak inşaatına başlanmış, toplam 25 dükkanın kaba inşaatı bitirilmiştir. 25 dükkan 5’erli bloklar şeklinde 5 blok olarak yapılmıştır.
İlçemizde T.C Ziraat Bankası Şubesi ile Merkez ve Eskialibey’de olmak üzere 2 adet Tarım Kredi Kooperatifi bulunmaktadır
.
BAYAT İLÇE ULAŞIM VE ALT YAPI
H-ULAŞTIRMA VE ALTYAPI DURUMU: İlçenin İskilip, Çorum ve Ankara’ya tam bağlantısı olmasına rağmen yolların standardı düşüktür. İlçemiz içerisinde ve köylerimizde telefon almak için müracaatta bekleyen talep yoktur. Günübirlik telefon dağıtım hizmetleri yapılmaktadır. Özelikle kış aylarında hava şartlarından dolayı şehir merkezinde ve köylerimizdeki enerji nakil hatları arıza yapmakta olduğundan bakım ve onarımlarının yapılması gerekmektedir. İlçe Merkezindeki şebekenin suyu sert ve kireçli olup: zaman zaman yetersiz kalmaktadır. Bazı köylerimizde içme suyu sıkıntısı çekilmektedir. Emirhalil Grup suyundan yararlanan köyler ve Barak Grup Suyundan yararlanan köylerde zaman zaman içme suyu yetersiz kalmaktadır.
BAYAT İLÇE KÖYLERİ
Ahacık KöyüAşağı Emirhalil KöyüAyvalıca KöyüBarak köyüBayan KöyüBelören KöyüBeydili KöyüCevizli KöyüÇamlıgüney KöyüÇayköy KöyüÇerkeş KöyüÇukuröz KöyüDemirciler KöyüDerekutuğun KöyüDorukseki KöyüEmirşah KöyüEvci KöyüFalı KöyüHacıbayram Köyüİleği Köyüİshaklı KöyüKalınpelit KöyüKarakaya KöyüKöpüklü KöyüKubbedin KöyüKuruçay KöyüSağpazar KöyüSaray KöyüTepekutuğun KöyüTevekli KöyüToyhane KöyüYeniköy KöyüYenişıhlar KöyüYoncalı KöyüYukarı Emirhalil Köyü Yeşilçat Köyü
BAYAT İLÇE TANITIM
bayat
çorum bayat
bayat çorum
- A- TARİHÇESİ: a) İlçemiz Bayat adını nereden almaktadır? Sözlük anlamı nedir? Kelime yapısı hangi kök ve ekten oluşmaktadır.
B- COGRAFİ DURUMU: a) Coğrafi Konumu ve Yer Yapısı : Bayat İlçesi 41 derece Kuzey Paralellerinin Güneyinde, 34 derece Doğu Meridyeninin Doğusunda; Orta Karadeniz Bölgesi ile İç Anadolu Bölgesinin kesim noktasında, Köroğlu Dağlarının doğuya uzantısı ile İç Anadolu’nun Orta Kızılırmak bölümünde yer alır. Bayat ilçesine Doğuda İskilip ve Uğurludağ, Güneyde Sungurlu Batıda Çankırı Merkez İlçe ve Yapraklı, Kuzeyde Kastamonu Tosya İlçesi komşudur. Yüzölçümü 827 Km2’dir. İlçe Merkezinde rakım 625 m’dir. İlçenin Kuzeyinde rakım 1400 m Karatepe, Öbek Tepesinde 2013 m yi bulur. İlçe Merkezinin Güney Batısında yer alan Asma Tepesinde yükseklik 1270 m olup Güneye doğru gittikçe rakım 500 m ye kadar düşer. Bu nedenle Bayat Kuzeyi dağlık güneyi küme halinde tepelerin ve kısmen ovaların yer aldığı kırık,dalgalı,engebeli bir arazi yapısına sahiptir. İlçemizde en önemli akarsu Karatepe ve Öbek Tepesinden çıkan kar sularıyla beslenen (Kunduzlu,Yoncalı,Körkendi çaylarının birleşmesi ile oluşan) kuzeyden güneye doğru 45 km lik bir vadi oluşturan ve Kızılırmak’a dökülen Bayat Çayıdır. İlkbahar ve sonbahar yağışları ile zaman zaman sel taşkınlıklarına yol açan Bayat Çayı yaz aylarında adeta kuru bir görünüm alır. b) Orman Durumu
C-NÜFUS DURUMU : 2007 Yılı Genel Nüfus Sayımına Göre: İlçe Nüfusu : 9.461 Köy Nüfusu : 17,571 GENEL TOPLAM : 27.032 İlçe nüfusunun % 35’i İlçe Merkezinde % 65’i köylerde yaşamaktadır. Nüfusun tamamının ana dili Türkçe’dir. Ancak 5 köyde (Beydili, Y.Emirhahil, A.Emirhalil, Ayvalıca, Çamlıgüney) kısmen de olsa Kürtçe konuşulmaktadır.İlçe halkının tamamı İslam dinine bağlıdır. Nüfusun % 98,8 i okur yazardır. Okuma-yazma bilmeyen % 1,2 lik kısım ise 50 yaş üstü yaşlılardan oluşmaktadır.
D-İDARİ DURUM : Bayat İlçesi 38 köy, 2 belde ve İlçe Merkezinden oluşmaktadır. İlçe Merkezi 5 mahalleden, Eskialibey Beldesi 4 ve Kunduzlu Beldesi de 4 mahalleden oluşmaktadır. Köylerin 19’u dağlık kesimde 18’i ovalık kesimde kurulmuştur. Köylere ait 42 mezra bulunmaktadır. Köyler arasında sınır ihtilafı yoktur. İlçe Merkezi ile İl Merkezi arasında ulaşım konusunda önemli bir sorun yoktur. Köylere ulaşımda kış mevsiminde yağışlardan dolayı sıkıntı çekilmektedir. Diğer mevsimlerde normal olarak devamlı ulaşım sağlanmaktadır. Devlet-vatandaş ilişkileri iyi olup, vatandaş kendi işini kendisi takip etmektedir Vatandaş Kanunlara, Devlet Memurlarına ve Devletin verdiği hizmete karşı son derece saygılıdır.
E-SOSYAL DURUM : Tipik bir Anadolu ilçesi olan Bayat’ta konutların % 60’ı ahşap, tuğla karışımı, geri kalanları betonarme yapıdır. Halkın % 90’ı kendi evlerinde oturmaktadır. Sosyal yaşam seviyesi oldukça düşüktür. Sinema vb. eğlence yerleri yoktur. En çok uğranılan ve zaman geçirilen yerler parklar, kahvehane ve internet cafelerdir. İlçe Merkezinde en önemli iş gücü grubunu küçük esnaf ve sanatkarlar oluşturmaktadır. Köylerimizin iş ve çalışma hayatında, ova köylerinde tarım işleri, dağ köylerinde inşaat işçiliği hakimdir. Halk arasında akrabalık bağ ve ilişkileri güçlü olup, akraba evliliklerine sıkça rastlanmaktadır.
F-EĞİTİM VE KÜLTÜR DURUMU : İlçe genelinde 8 yıllık 11, 5 yıllık 40 olmak üzere toplam 51 ilköğretim okulu vardır. Merkezde 1 adet lise, 1 adet Ç.P.L. bulunmaktadır. Söz konusu okulların 42’si şehir merkezinde 115’i köylerde toplam 157 dersliği vardır. Biri merkezde olmak üzere 72 lojmanı vardır.
G-EKONOMİK DURUM : İlçenin ekonomik yapısı, arazinin yapısına göre şekillenmiştir.Dağlık kesimde yer alan köylerde halk geçimini inşaat işçiliği ve ustalığı yaparak yılın 6-8 ayını büyük şehirlerde çalışmak suretiyle sağlamaktadır. Ayrıca bu köylerimizde hayvancılık ve az da olsa tarla tarımı yapılmaktadır. İlçemizde toplam 47.874 Ha.tarım arazisi, 17,536 ha. çayır mera, 17.295 ha. orman olmak üzere toplam 82.705 ha. arazisi mevcuttur. Tarla arazisinin dağılımı ise; 30.220 Ha. hububat, 11.835 Baklagil (fiğ dahil), 516 Ha. endüstri bitkisi, 733 Ha. yem bitkileri, 3.259 Ha nadas, 500 ha. bağ, 566 ha. Bahçe ve 245 ha. meyvedir. Hayvan varlığı 10.220 adet büyükbaş,
H-ULAŞTIRMA VE ALTYAPI DURUMU: İlçenin İskilip, Çorum ve Ankara’ya tam bağlantısı olmasına rağmen yolların standardı düşüktür. İlçemiz içerisinde ve köylerimizde telefon almak için müracaatta bekleyen talep yoktur. Günübirlik telefon dağıtım hizmetleri yapılmaktadır. Özelikle kış aylarında hava şartlarından dolayı şehir merkezinde ve köylerimizdeki enerji nakil hatları arıza yapmakta olduğundan bakım ve onarımlarının yapılması gerekmektedir. İlçe Merkezindeki şebekenin suyu sert ve kireçli olup: zaman zaman yetersiz kalmaktadır. Bazı köylerimizde içme suyu sıkıntısı çekilmektedir. Emirhalil Grup suyundan yararlanan köyler ve Barak Grup Suyundan yararlanan köylerde zaman zaman içme suyu yetersiz kalmaktadır.
Ahacık KöyüAşağı Emirhalil KöyüAyvalıca KöyüBarak köyüBayan KöyüBelören KöyüBeydili KöyüCevizli KöyüÇamlıgüney KöyüÇayköy KöyüÇerkeş KöyüÇukuröz KöyüDemirciler KöyüDerekutuğun KöyüDorukseki KöyüEmirşah KöyüEvci KöyüFalı KöyüHacıbayram Köyüİleği Köyüİshaklı KöyüKalınpelit KöyüKarakaya KöyüKöpüklü KöyüKubbedin KöyüKuruçay KöyüSağpazar KöyüSaray KöyüTepekutuğun KöyüTevekli KöyüToyhane KöyüYeniköy KöyüYenişıhlar KöyüYoncalı KöyüYukarı Emirhalil Köyü Yeşilçat Köyü
